Blog

Die Paula, de eerste moderne vrouwelijke kunstenaar

Blog over Paula Modersohn Becker, 11 April 2018

Mijn oog viel enige tijd geleden op een advertentie in de krant over boeken in de ramsj. Een boek gewijd aan beeldend kunstenaar Paula Modersohn- Becker: The first modern woman artist van Diane Radycki. Het boek behandelt het werk en (korte) leven van Paula Becker. Ze groeit op in een Duitsland van voor de oorlogen. Een Duitsland waar natuur en cultuur gewaardeerd worden. Dat levert o.a. een kunstenaars kolonie op in Dorpswede waar hard gewerkt wordt aan een - in onze ogen wat romantisch - oeuvre over het land, de boeren, seizoenen en mensen.

Paula groeit op en ondanks haar meisjes zijn, wordt haar kunstenaarschap aangemoedigd. Wel moet zij ook een huishoudelijke meisjesscholing volgen. Met name moeder staat achter haar. Ze komt in aanraking met de Dorpswede kolonie. Maar al snel wil zij meer zien en leren, ze trekt o.a. naar Parijs om te studeren. Het zoeken van les in naakt model is voor een vrouw in die tijd nog een expeditie. Ondanks dat lijkt ze enorm overtuigd van haar pad.

Weer terug in Duitsland werkt ze gestaag door. Ze trouwt met een van de Dorpsweders: Modersohn. Helaas krijgt ze daardoor vele namen: Paula Becker, Paula Modersohn, Paula Modersohn - Becker en Paula Becker - Modersohn. Haar eerste expositie wordt zeer negatief beoordeelt in de lokale krant. Ze is inmiddels beïnvloed door tijdgenoten als Cezanne en Munch. Ze werkt gestaag door.

Haar huwelijk lijkt enigszins ingewikkeld en ze zoekt weer inspiratie in Parijs bij haar tijdgenoten. Ze maakt - als eerste vrouw - grote vrouwelijke naakten met haarzelf als model. Ook moeder met kind wordt een serie. Ze blijft zoeken naar de juiste expressie voor haar modellen en portretten. Haar werk is post impressionistisch – expressionistisch. Maar met een lichte toets. Alsof ze enorm heeft gezocht naar de randen van haar kleurvlakken. Waar anderen met scherpe of dikke lijnen hebben gewerkt, zoekt zij het in het subtiele zachte overgangen zonder wee te zijn. Interessant is de blik over het vrouwenlichaam vanuit de eigen ervaring in plaats van de voyeuristische. Het boek maakt haar tot voorloper van moderne kunstenaars als Rineke Dijkstra. Wat wel heel mooi geïllustreerd wordt (blz. 170). Daarnaast veel brieven met o.a. Rilke en Westhoff.

Het is heel triest dat deze talentvolle vrouw stierf in het kraambed op 31 jarige leeftijd. Maar wat een enorme erfenis heeft ze achtergelaten voor ons.

• The first modern woman artist van Diane Radycki - Yale Books
• Tentoonstelling april 2018 in Rijksmuseum Twente: Paula Modersohn-Becker: tussen Worpswede en Parijs Een kleine tentoonstelling met veel tijdgenoten.